Co warto wiedzieć o oponach motocyklowych
Ponieważ opony to najważniejszy łącznikiem pomiędzy motocyklem a drogą, zależy od nich i dobra zabawa, i bezpieczeństwo.
To głównie opony odpowiadają za „czucie” motocykla. Ale nie zawsze seryjne ogumienie motocykla jest najlepsze. Informacji o możliwych do zastosowania alternatywach najlepiej zasięgnąć na stronach internetowych wiodących producentów, kierując się hasłem „homologacje opon” lub na wyspecjalizowanych portalach oponiarskich, takich jak reifen.com. Cennych wskazówek dostarczą także publikowane w fachowej prasie raporty z testów.
Poza tym nie bój się wypróbować innej pary opon. Każdy kierowca ma bowiem indywidualne upodobania, a jakość wyrobów wszystkich dużych producentów jest na zbliżonym wysokim poziomie. Tylko tanie oferty egzotycznych marek należy traktować ze skrajną ostrożnością. Opony to ostatnia rzecz, na której posiadacz motocykla powinien oszczędzać.
Najważniejsze typy opon
Dzisiejsza oferta opon motocyklowych jest równie zróżnicowana jak same motocykle i wymagania ich właścicieli. Magiczne słowo to „specjalizacja”. Poniższa, niezbyt obszerna typologia daje zatem ogólny przegląd. Granice pomiędzy poszczególnymi kategoriami są płynne.
Ta kategoria opon jest dla działów projektowych największym wyzwaniem, ponieważ wymagania klientów są bardzo wysokie i bardzo sprzeczne. A producenci rzeczywiście spełniają wszystkie wymagania coraz lepiej: Przyczepność obecnych opon turystyczno-sportowych jest taka, jak przyczepność opon czysto sportowych sprzed 10-15 lat. Przebieg i przyczepność na mokrej nawierzchni umożliwiają bezproblemowe, długie wyprawy wakacyjne przy każdej pogodzie.
W przypadku opon do ciężkich cruiserów i turystyków, takich jak Honda Gold Wing, maksymalna przyczepność podczas nachylenia nie jest aż tak istotna. Najważniejsze są właściwości takie jak stabilność, nośność i duże przebiegi. W tej kategorii mieści się również bardzo szerokie ogumienie tylnych kół motocykli typu custom.
Tu liczy się maksymalna przyczepność i optymalne czasy okrążeń. Stosunkowo ostre kontury opon sportowych zapewniają dużą powierzchnię styku z podłożem przy dużym nachyleniu – a to ważne, gdy motocykl przyspiesza, wychodząc z zakrętu. Zastosowanie znajdują tu miększe mieszanki gumy, które z jednej strony mają zapewniać maksymalną przyczepność, ale z drugiej stosunkowo szybko się zużywają. Wiele opon sportowych wykazuje rzeczywiście dobrą przyczepność dopiero po rozgrzaniu podczas jazdy.
Jeszcze bardziej ekstremalne są rasowe opony wyścigowe: brak bieżnika, niska żywotność i słaba przyczepność przy niskiej temperaturze ograniczają ich użycie do toru wyścigowego. Pomiędzy nimi znajdziemy ich odmiany, np. treningowe – dopuszczone do ruchu drogowego, ale których profil wydajności mocno skupia się na zastosowaniach wyścigowych.
Ten typ opon opracowano specjalnie dla dużych motocykli enduro takich jak R 1200 GS. W zasadzie są to opony turystyczno-sportowe z mniej lub bardziej wyraźnym bieżnikiem. Takie opony enduro są odpowiednio wszechstronne i wydajne, zarówno na asfalcie, jak i na utwardzonych drogach gruntowych. Ci, którzy oczekują więcej, sięgają po kilka offroadowych wyjątków, z którymi nawet podmokłe łąki i piaszczyste ścieżki nie są wyzwaniem – oczywiście znowu kosztem wydajności na drodze.
- Opony drogowe przystosowane do jazdy po drogach gruntowych
- Forma hybrydowa do trudniejszych nawierzchni
- Opony offroadowe przystosowane do jazdy po asfalcie
1
Offroad
▬ ▬
Szosa
▬ ▬ ▬ ▬
2
Offroad
▬ ▬ ▬
Szosa
▬ ▬
3
Offroad
▬ ▬ ▬ ▬
Szosa
▬ ▬
Piasek, błoto i żwir te opony lubią najbardziej. To właśnie tutaj gumowe wypustki sprawdzają się najlepiej, zapewniając najlepszą przyczepność i napęd w nierównym terenie. Fani trialu, motocrossu i enduro znajdą w tej kategorii opony o wysokospecjalistycznym bieżniku, przeznaczone do najróżniejszych warunków jazdy. Asfalt jest jedynym rodzajem terenu, w którym te opony radzą sobie z trudem – kierowca odnosi wrażenie szarpania i miękkości.
Najważniejsza różnica pomiędzy oponami do skuterów i motocykli jest również najbardziej oczywista: to rozmiar. Ale malutkie 10-calowe kółka starych skuterów Vespa należą do przeszłości. Obecnie najczęściej spotykany rozmiar to 12-14 cali – zapewniający większą stabilność przy wyższych prędkościach. Budowa, mieszanki gum i wzory bieżników nowoczesnych opon do skuterów są podobne do tych stosowanych w ich starszym rodzeństwie. Również tutaj do dyspozycji są wersje sportowe, turystyczne, a nawet offroadowe. Istnieje nawet typ praktycznie niedostępny dla większych kół: opony zimowe z bieżnikiem lamelowym i mieszanką gumy zapewniające przyczepność nawet na mrozie.
Żeby wszystko grało: homologacje opon
W niemieckim dowodzie rejestracyjnym (cz. 1) wprowadzana jest informacja o rozmiarze opon dopuszczonych do użytkowania w motocyklu (patrz niżej). W rubryce tej często umieszczana jest informacja o producencie i modelu ogumienia fabrycznego. Jeśli zajdzie potrzeba jazdy na oponach innej marki albo nawet w innym rozmiarze, należy wcześniej sprawdzić, czy dostępne jest zaświadczenie producenta o braku zastrzeżeń lub homologacja. Można się tego dowiedzieć od uczynnego sprzedawcy opon lub pobrać odpowiednią informację ze strony internetowej producenta opon. Takie zaświadczenie uspokaja nie tylko policję i inspektorów TÜV. Chroni ono również przed nieprzyjemnymi niespodziankami podczas jazdy, ponieważ homologacja zazwyczaj jest wydawana przez producenta motocykla i opon dopiero po wyczerpujących testach.
Opisy i oznakowania na oponach motocyklowych
Odświeżmy wiadomości z kursu prawa jazdy: na każdej oponie naniesionych jest wiele cyfr, znaków i liter. Kto zna ich znaczenie, znajdzie wszystkie istotne informacje o oponach.
Oznaczenia na oponach:
- 150 - szerokość opony
- 70 - profil
- R - konstrukcja
- 18 - średnica
- M/C - opony motocyklowe
- 70H - indeks prędkości i nośności
- TL - tubeless (tzn. bezdętkowe)
Konserwacja, kontrola i naprawa opon motocyklowych
Opony motocyklowe zasługują na troskę. W końcu to od tych kółek zależy dobra zabawa na motocyklu, nie wspominając już o bezpieczeństwie.
Ustalanie wieku opony
Moment produkcji opony jest bardzo ważny: opona im starsza, tym sztywniejsza, a tym samym słabiej wczepiająca się w asfalt. Dlatego na każdej ściance bocznej opony można znaleźć owalne oznakowanie z czterocyfrową liczbą informującą o dacie produkcji. Przykład: liczba 1915 nie oznacza, że opony pochodzą z czasów pierwszej wojny światowej. Liczba ta oznacza 19 tydzień roku 2015.
Regularnie sprawdzaj ciśnienie w oponach
Ciśnienie niższe o zaledwie 0,2 bara od prawidłowego powoduje wyraźne pogorszenie właściwości jezdnych. Z kolei ciśnienie zbyt wysokie (= mniejsza powierzchnia styku) powoduje szybsze zużycie i zbyt małą przyczepność. Dlatego producenci opon zalecają cotygodniową kontrolę ciśnienia, najlepiej z użyciem precyzyjnego miernika ciśnienia w oponach. Opony należy pompować do właściwej wartości ciśnienia wtedy, gdy są zimne.
Ogrzanie spowodowane jazdą podnosi ciśnienie o 0,1-0,2 bara. Fakt ten należy uwzględnić podczas postojów w dłuższych trasach!
Pomiar głębokości bieżnika
Ustawodawca określił minimalną głębokość bieżnika na 1,6 mm. Jednak lepiej wymieniać opony już przy 2-3 mm, ponieważ również „graniaste” zużycie ma negatywny wpływ na właściwości jezdne maszyny. Najpóźniej po pierwszej wymianie opon zrozumiesz, o co chodzi. W sklepie Louis znajdziesz różnego rodzaju przyrządy do pomiaru głębokości bieżnika, które ułatwią Ci to zadanie.
Wskaźniki kierunku toczenia oraz stopnia zużycia
Ponieważ nowoczesne opony są optymalizowane pod kątem kierunku toczenia, strzałki na ich ściankach bocznych wskazują, czy opona została prawidłowo zamontowana. W rowkach bieżnika wszystkich opon motocyklowych znajdują się małe poprzeczki wskazujące graniczne powierzchni tocznej.
Wysokość tych tzw. TWI (tread wear indicator – wskaźnik zużycia bieżnika) NIE odpowiada jednak zalecanej minimalnej głębokości bieżnika wynoszącej 1,6 mm.
Jazda na nowych oponach
Nowe opony to śliska sprawa. Dzieje się tak ze względu na woskową warstwę na powierzchni tocznej. Jej starcie i optymalne dotarcie opony może zająć przejechanie do 200 kilometrów.
A zatem: na początku należy unikać gwałtownego hamowania i przyspieszania, a w pochylenia wchodzić stopniowo.
Awaryjne naprawy opon motocyklowych
Zasadniczo opony należy sprawdzać pod kątem pęknięć, ciał obcych czy innych uszkodzeń tak często, jak jest to możliwe (np. podczas tankowania czy sprawdzania ciśnienia). Jeżeli kapeć przydarzy się w drodze, wiele uszkodzeń można naprawić tymczasowo za pomocą zestawów naprawczych. Ale tylko prowizorycznie! Przebita opona powinna dojechać wyłącznie do najbliższego warsztatu.
Akcesoria do opon na drogę i do warsztatu
Montaż, kontrola, naprawa: W sklepie Louis znajdziesz akcesoria do wszelkich prac związanych z oponami.
Diagonalne czy radialne: wewnętrzne życie opon
W tych czarnych okręgach tkwi ogrom myśli inżynierskiej. Oprócz użytej mieszanki gumy i formy bieżnika o charakterze i właściwościach jezdnych opony decydują cechy ukryte.
Opony diagonalne
Nazwa pochodzi o typu budowy karkasu, czyli szkieletu opony: aby nadać gumie stabilny kształt, opona jest wzmocniona wieloma warstwami osnowy, które biegną ukośnie w stosunku do kierunku toczenia. Konstrukcja ta jest stosowana prawie wyłącznie w oponach terenowych, w przypadku których elastyczność osnowy pozwala im dopasować do podłoża oraz w oponach do oldtimerów. Wady w ruchu drogowym: duża rozszerzalność i rozgrzewanie się opony przy wyższych prędkościach.
- Warstwy osnowy w ułożeniu skośnym
- Powierzchnia toczna z bieżnikiem
- Felga
- Pas ochronny
- Drutówka
- Wzmocnienie osnowy
- Hermetyczna warstwa wewnętrzna
Opona radialna
Karkas opony radialnej składa się z tylko jednej lub dwóch warstw, których osnowy ułożone są poprzecznie w stosunku do kierunku toczenia (czyli radialnie do osi koła). Ponadto osnowy pasa (zazwyczaj) ułożone są równolegle do kierunku toczenia. Pas zapobiega rozszerzaniu się opony na skutek działania sił odśrodkowych. Pojedyncza warstwa osnowy generuje mniejsze tarcie, a tym niższą temperaturę opony, a to z kolei konieczne jest przy osiągach nowoczesnych motocykli.
- Warstwa osnowy w ułożeniu radialnym
- Pasek o kącie zero stopni
- Powierzchnia toczna z bieżnikiem
- Felga
- Pas ochronny
- Drutówka
- Wzmocnienie osnowy
- Hermetyczna warstwa wewnętrzna
Nowoczesne konstrukcje powierzchni tocznych opon sportowych i turystycznych dzięki zaawansowanej technologii łączą pozornie sprzeczne właściwości.
Niektórzy producenci stosują pas również w celu osiągania wyższych przebiegów pośrodku powierzchni tocznej i większej przyczepności na bokach opony w pochyleniu. Inni osiągają identyczny efekt, stosując twardsze lub miększe mieszanki gumy.
- Twardsza mieszanka gumy lub większe naprężenie pasa dla uzyskania wysokich przebiegów.
- Miększa mieszanka gumy lub mniejsze naprężenie pasa dla większej przyczepności w pochyleniu