Montaż wskaźników na motocyklu
Małe eleganckie wskaźniki to obowiązkowe wyposażenie motocykli typu custom. Modernizacja jest również czymś wykonalnym dla majsterkowiczów hobbystów. Pokazujemy na przykładzie produktów firmy motogadet, jak to się robi.
Uwaga: Filmy sa w jezyku niemieckim.
- Montaż wskaźników motocyklowych – tak wiec idzie
- Czujniki indukcyjne lub czujniki zbliżeniowe na wyjściu przekładni
- Zestyk kontaktronowy z magnesem na kole
- W późniejszym czasie lub dodatkowo zamontowane czujniki prędkości
- Obrotomierz
- Zapłony z ujemnym impulsem wejściowym
- Zapłony z dodatnim impulsem wejściowym
- Rozróżnianie typów zapłonów
- Przycisk menu
- Schemat połączeń do podłączania elektrycznego - Przykład: motoscope mini
- Uruchomienie
Przygotowanie do konwersji
Małe, eleganckie i dokładne – wskaźniki firmy motogadget o pięknych kształtach to prawdziwa uczta dla oczu w szczególności na motocyklach customowych. Zagadnienie instalacji elektrycznej i elektronicznej nie cieszy się zbyt wielką popularnością wśród wielu motocyklistów. Prądu i napięcia nie da się zobaczyć – chyba że obficie sypią się iskry, jeśli przewody zostały nadgryzione przez „miedziowego robaka”. Ale montaż wskaźnika do kokpitu o pięknym kształcie na motocyklu typu naked, chopperze lub streetfighterze wcale nie jest taki trudny.
Podstawowa wiedza
Każda osoba, która zamierza ingerować w instalację elektryczną swojego pojazdu, musi znać podstawowe pojęcia z zakresu elektryki, takie jak prąd i napięcie, biegun dodatni i ujemny. Jeśli to możliwe, warto korzystać ze schematu połączeń i przynajmniej z grubsza go rozumieć, gdy chodzi o identyfikowanie i śledzenie oprzewodowania poszczególnych komponentów, takich jak np. akumulator, cewka zapłonowa, wyłącznik zapłonu itd.
Montaż wskaźników motocyklowych – tak wiec idzie
W trudnych przypadkach oprócz schematu połączeń pomocny będzie multimetr, aby na przykład określić wysokość przyłożonego napięcia, jego polaryzację, natężenie prądu oraz rezystancję. W razie braku schematów połączeń lub obecności zmodyfikowanych wiązek przewodów przyrząd ten umożliwia szybką identyfikację określonego obwodu i jego przyłączy. Multimetr umożliwia również wykrywanie wadliwych przyłączy, brakujących połączeń, powodujących zakłócenia oporności stykowych itd. Jednak w większości przypadków wskaźnik do kokpitu można podłączyć bez wykorzystania multimetru. Do cięcia i obróbki przewodów są potrzebne obcinaczki boczne. A do usuwania izolacji stosuje się szczypce do ściągania izolacji. W zależności od wybranej techniki połączeń należy stosować albo lutownicę i cynę lutowniczą, albo szczypce do zaciskania oraz odpowiednie zagniatane styki łączące. Szczypce do zaciskania są również często wyposażone w funkcję cięcia i ściągania izolacji. W przypadku produktów motogadget złącze wtykowe z zagniatanymi stykami łączącymi lub złączką kablową do połączenia wskaźnika z wiązką przewodów są zawsze dołączane do wskaźnika. Natomiast takie materiały, jak wąż termokurczliwy, taśma izolacyjna, opaski zaciskowe oraz dodatkowe kawałki przewodów do ewentualnego przedłużania (z odpowiednim przekrojem przewodu) trzeba przygotować we własnym zakresie. Dodatkowe złącza wtykowe z zagniatanymi stykami łączącymi mogą być używane opcjonalnie.
W zależności od pojazdu oraz miejsca instalacji wskaźników i czujników istnieje możliwość wykorzystania uniwersalnych uchwytów firmy motogadget lub samodzielnego wykonania uchwytów. Jeżeli uchwyt ma zostać wykonany samodzielnie, np. w pasującej postaci do górnej półki widelca danego pojazdu, to najpierw wykonuje się bezpośrednio na motocyklu szablon z tektury, a potem przenosi go na aluminiową płytę. Dopasowywanie i mocowanie prefabrykowanych uchwytów wymaga zwykle piły do metali oraz pilników do metali i trochę papieru ściernego. Otwory mocujące są wiercone wiertarką stołową lub ręczną. Gorąco polecane jest wcześniejsze wyznaczenie i zwymiarowanie punktów mocowania za pomocą taśmy mierniczej lub suwmiarki oraz ich zaznaczenie z użyciem kątownika, markera lub rysika traserskiego. W zależności od wybranego mocowania do jego przykręcenia potrzeba zwykle jednego zestawu kluczy imbusowych oraz jednego zestawu kluczy płaskich dwustronnych. Materiały dodatkowe do mocowania uchwytów na motocyklu to pasujące śruby, nakrętki oraz podkładki. Śruby do mocowania wskaźnika na uchwytach uniwersalnych są dostarczane w zestawie przez firmę motogadget. Do wymaganego ewentualnie zamocowania czujnika prędkości na przednim lub tylnym kole trzeba dysponować odpowiednim kawałkiem blachy z aluminium lub stali szlachetnej.
Wielokrotnie stawiane jest pytanie, czy nowoczesne wskaźniki elektroniczne mogą być użytkowane na starszych motocyklach. Jednoznaczna odpowiedź na to pytanie brzmi „TAK” i wynika to z poniższego tekstu.
W przypadku większości wskaźników firmy motogadget napięcie zasilania musi wynosić od 7 do maks. 18 V. Tym samym standardowe napięcie instalacji elektrycznej (ok. 12 V) jest zawsze wystarczające. Zwykle potrzebny jest tylko plus „po stacyjce” napięcia instalacji elektrycznej. Oznacza to, że to napięcie jest włączane i wyłączane za pośrednictwem wyłącznika zapłonu (zacisk 15). Niektóre wskaźniki, takie jak np. motoscope tiny, wymagają dodatkowego podłączenia do stałego plusa akumulatora.
Do pomiaru prędkości jest potrzebny impuls elektryczny, którego taktowanie/częstotliwość są proporcjonalne do prędkości. Do tego celu stosuje się elektroniczne czujniki na kole przednim, tylnym lub wyjściu przekładni.
Większość motocykli jest już wyposażonych w elektroniczne czujniki prędkości. W tym przypadku stosuje się 3 różne typy czujników: Czujniki Halla na kole lub wyjściu przekładni - te czujniki nie są kompatybilne ze wskaźnikami firmy motogadget, ponieważ napięcie sygnału jest stosunkowo niskie (znacznie poniżej 5 V) – trzeba zamontować czujnik prędkości z zakresu dostawy wskaźnika.
Uwaga: przed rozpoczęciem prac związanych z podłączaniem należy zawsze całkowicie odłączyć akumulator od instalacji elektrycznej. Zalecamy dodatkowe zastosowanie bezpiecznika przelotowego do wskaźnika (zawartego w zakresie dostawy).
Czujnik OEM
Czujniki indukcyjne lub czujniki zbliżeniowe na wyjściu przekładni
Takie czujniki są stosowane przez większość producentów pojazdów. Mowa jest o czujnikach z 3 przewodami przyłączeniowymi (napięcie zasilania +5 V lub +12 V, minus, sygnał), których sygnał jest zazwyczaj kompatybilny ze wskaźnikami firmy motogadget. Dawniej stosowany rezystor na czujniku nie jest już potrzebny.
a = oryginalny czujnik prędkości
b = +12 V
c = sygnał
d = ziemia/minus
e = do układu elektrycznego i przyrządów pojazdu
Czujnik kontaktronowy
Zestyk kontaktronowy z magnesem na kole
Ta zasada jest znana np. z elektronicznych liczników rowerowych. Czujnik reaguje zawsze na jeden lub kilka magnesów, które znajdują się w pewnym miejscu na kole. W tym przypadku mowa jest o czujniku z 2 przewodami przyłączeniowymi. Aby te czujniki mogły być stosowane ze wskaźnikami firmy motogadget, jeden przewód musi zostać połączony z masą/minusem, natomiast drugi z wejściem prędkościomierza.
W późniejszym czasie lub dodatkowo zamontowane czujniki prędkości
W starszych pojazdach prędkościomierz jest jeszcze napędzany mechanicznie wałkiem. W takiej sytuacji, ewentualnie jeśli zamontowany oryginalnie czujnik prędkości nie jest kompatybilny, trzeba zastosować czujnik z zakresu dostawy wskaźnika firmy motogadget (czujnik ten to zestyk kontaktronowy z magnesem). Czujnik może zostać umieszczony na widelcu (wówczas magnes jest zakładany na przednie koło), wahaczu lub uchwycie zacisku hamulca (wówczas magnes jest zakładany na tylne koło / koło łańcuchowe). Najkorzystniejsze miejsce pod względem mechanicznym jest uzależnione od pojazdu. Być może trzeba będzie wygiąć i przymocować małą płytkę mocującą przeznaczoną na czujnik. Wówczas należy dobrać zamocowanie o dostatecznej stabilności. Magnesy mogą zostać przyklejone do piasty koła, mocowania tarczy hamulcowej, koła łańcuchowego itp. za pomocą kleju dwuskładnikowego. Im bliżej osi koła magnes jest położony, tym mniejsze siły odśrodkowe na niego działają. Rzecz jasna magnes musi być położony w jednej osi z końcówką czujnika, a odległość magnesu od czujnika nie powinna przekraczać 4 mm.
Obrotomierz
Do pomiaru oraz wyświetlania prędkości obrotowej silnika wykorzystuje się standardowo impuls zapłonu. Ten impuls musi być kompatybilny ze wskaźnikiem. Zasadniczo rozróżnia się pomiędzy dwoma rodzajami sygnałów zapłonu lub zapłonów:
Zapłony z ujemnym impulsem wejściowym
Do tego grona zaliczają się zapłony z mechanicznymi przerywaczami zapłonu (klasyki, oldtimery), elektroniczne zapłony analogowe oraz elektroniczne zapłony cyfrowe. Oba ostatnie są również nazywane tranzystorowymi układami zapłonowymi / zapłonami akumulatorowymi. Również w odniesieniu do wszystkich elektronicznych układów sterowania silnika (ECU) z kombinowanym wtryskiem/zapłonem mowa jest o tranzystorowych układach zapłonowych. W przypadku tego typu zapłonu wskaźniki firmy motogadget mogą zostać podłączone bezpośrednio do obwodu pierwotnego cewki zapłonowej (zacisk 1, biegun ujemny). Jeśli pojazd jest oryginalnie wyposażony w elektroniczny obrotomierz lub zapłon / układ sterowania silnika z własnym wyjściem prędkości obrotowej, to mogą one również zostać wykorzystane do podłączenia. Wyjątek stanowią tylko te pojazdy, w których cewki zapłonowe są zintegrowane z końcówkami przewodu świecy zapłonowej, a równocześnie oryginalne wskaźniki są sterowane za pośrednictwem magistrali CAN. W takiej sytuacji pobieranie sygnału zapłonu mogłoby być problematyczne.
Odbiornik sygnału zapłonu
Zapłony z dodatnim impulsem wejściowym
Do tego typu zaliczają się wyłącznie kondensatorowe układy zapłonowe. Zapłony tego rodzaju są również określane skrótem CDI (Capacitor Discharge Ignition) lub terminem zapłonu wysokonapięciowego. Taki „samowzbudny” zapłon nie wymaga do działania np. akumulatora i jest często stosowany w motocyklach enduro, motocyklach jednocylindrowych oraz motocyklach o mniejszych pojemnościach skokowych. Jeżeli motocykl jest wyposażony w ten typ zapłonu, zachodzi konieczność zastosowania odbiornika sygnału zapłonu.
Uwaga: niektórzy japońscy producenci motocykli do oznaczania wymienionych w punkcie a) zapłonów elektronicznych motocykli szosowych również stosują skrót „CDI”. A to prowadzi często do nieporozumień!
Zapłon tranzystorowy (z lewej), zapłon kondensatorowy (z prawej)
Rozróżnianie typów zapłonów
Z grubsza można założyć, że motocykle szosowe z silnikami wielocylindrowymi są w większości przypadków wyposażone w tranzystorowy układ zapłonowy, natomiast motocykle z silnikiem jednocylindrowym (nawet o większych pojemnościach skokowych) i małe motocykle są często wyposażone w kondensatorowy układ zapłonowy (CDI). Można to stosunkowo łatwo stwierdzić na przyłączu cewki(-ek) zapłonowej(-ych). W przypadku tranzystorowego układu zapłonowego do jednego bieguna cewki zapłonowej dociera plus „po stacyjce” z instalacji elektrycznej, natomiast drugi biegun jest połączony z modułem zapłonowym (biegun ujemny). W przypadku kondensatorowego układu zapłonowego jeden biegun jest bezpośrednio połączony z masą/minusem, a drugi biegun odchodzi do modułu zapłonowego (biegun dodatni).
Przycisk menu
Wskaźniki firmy motogadget są przeznaczone do uniwersalnego stosowania i dlatego muszą zostać skalibrowane i ustawione na pojeździe. Na wyświetlaczu można również odczytywać lub resetować różne mierzone wartości. Służy do tego mały przycisk, który jest dołączany do wskaźnika motogadget. Jeśli nie chcesz montować żadnego dodatkowego przycisku, możesz np. skorzystać z zamontowanego przycisku sygnału świetnego, o ile jest on podłączony do minusa (pozbawiony napięcia).
a = cewka zapłonowa
b = zapłon (/ECU)
c = blokada zapłonu
d = akumulator
Schemat podłączenia
Schemat połączeń do podłączania elektrycznego - Przykład: motoscope mini
a = Wskaźnik
b = Bezpiecznik
c = Wyłącznik zapłonu
d = + 12 V
e = Przycisk
f = Zestyk kontaktronowy
g = Cewka zapłonowa
h = z zapłonu/ECU
Uruchomienie
Jeśli czujnik oraz wskaźnik zostały stabilnie przymocowane mechanicznie, a wszystkie przyłącza zostały prawidłowo połączone, można ponownie podłączyć akumulator i uruchomić wskaźnik. Teraz w menu konfiguracji są wprowadzane przeznaczone do konkretnego pojazdu wartości, a prędkościomierz zostaje skalibrowany. Szczegółowe informacje na ten temat znajdują się w instrukcji obsługi danego wskaźnika.
Centrum Techniczne Luis
Jeśli masz pytanie techniczne dotyczące swojego motocykla, skontaktuj się z naszym Centrum Technicznym. Ma ono doświadczenie, odpowiednie źródła i zna mnóstwo adresów.
Pamiętaj!
Porady dla majsterkowiczów to ogólne praktyki, które mogą nie być odpowiednie dla wszystkich pojazdów lub poszczególnych elementów. Panujące u Ciebie warunki w niektórych przypadkach mogą być zgoła inne, dlatego nie możemy całkowicie zagwarantować adekwatności informacji podanych w poradach dla majsterkowiczów.
Dziękujemy za wyrozumiałość.