Pielęgnacja łańcucha 

Pielęgnacja łańcucha napędowego jest uznawana za raczej uciążliwy objaw uboczny naszego hobby. A przecież łańcuch uczciwie zasługuje na naszą troskliwą uwagę. Codziennie musi sprostać ogromnym momentom obrotowym, z jakimi silnik nim „szarpie”, cały czas jest wystawiony na wpływ wilgoci oraz brudu i dosłownie się dla nas „wyniszcza”. Oprócz tego łańcuch napędowy stanowi w dalszym ciągu najmniej skomplikowaną metodę napędzania motocykla, jest lżejszy i bardziej wydajny w przenoszeniu mocy od wału napędowego, mniej wrażliwy od paska zębatego i tym samym w dalszym ciągu na czasie pod względem technicznym. To powinno wystarczyć do uzasadnienia potrzeby pewnej konserwacji z naszej strony. Jeśli łańcuch jest prawidłowo pielęgnowany, to może wytrzymać dwukrotnie dłużej od egzemplarza zaniedbanego, dostarczając przy tym więcej mocy silnika na tylne koło.

Łańcuch na pojeździe musi być swobodnie dostępny, a tylne koło musi umożliwiać swobodne obracanie. Jeśli jesteś właścicielem motocykla ze stopką centralną, masz tutaj wyraźną przewagę. Wszystkim pozostałym motocyklistom polecamy lekturę porady Wiedza podstawowa o podnośnikach. Rozsądnym sposobem zbierania zabrudzeń jest umieszczenie pod pojazdem miski uniwersalnej, a w ostateczności wycieraczki lub sporego kawałka solidnej tektury. Najlepszą metodą ochrony rąk podczas pielęgnacji łańcucha są rękawice robocze.

Przed przejściem do samego łańcucha warto czasem zajrzeć za pokrywę zębatki. To właśnie tu gromadzą się zabrudzenia, piasek i stary smar do łańcuchów, tworząc lepkie i czarne grudy tłuszczu. Jeśli nie zostaną one usunięte, czysty łańcuch cały czas będzie przesuwał się przez nagromadzony brud i szybko zostanie ponownie zanieczyszczony.

Tę pracę należy wykonywać najpóźniej co 5000 km, ale jest to zależne od stopnia zabrudzenia.

Pokrywa zębatki jest zazwyczaj przymocowana za pomocą kilku śrub. W przypadku niektórych motocykli przez pokrywę jest prowadzony drążek zmiany biegów, w związku z czym trzeba najpierw zdemontować dźwignię zmiany biegów. Nie zapomnij o tym, aby przed demontażem dźwigni zaznaczyć jej pozycję na wałku, tak aby podczas późniejszego montażu przywrócić dobrze znaną ergonomię. Zaznaczenie możesz wykonać kolorowym markerem lub punktakiem.

Osadzone na obudowie grudy tłuszczu są niezwykle lepkie. Zgrubnie mogą zostać usunięte wkrętakiem, resztki trzeba usuwać ścierką do czyszczenia przy użyciu środka do czyszczenia łańcuchów lub hamulców.

Następnie można zająć się łańcuchem. Łańcuch należy spryskać środkiem do czyszczenia łańcuchów i wyszczotkować do czysta specjalną szczotką do łańcuchów. Nie należy stosować szczotki drucianej, gdyż jej użycie spowoduje uszkodzenie o-ringów pomiędzy ogniwami łańcucha. Bardziej profesjonalnym rozwiązaniem jest zestaw Kettenmax, gdzie płyn czyszczący jest zbierany w zbiorniku. Trzeba spryskiwać łańcuch i obracać tylnym kołem, zadanie czyszczenia przejmuje zestaw Kettenmax. Jednak aby zastosowanie tego środka pomocniczego było możliwe, w obszarze wahaczy motocykla musi być wystarczająco dużo miejsca, dlatego użycie zestawu nie jest możliwe z każdym modelem.  

Po zakończeniu czyszczenia trzeba wytrzeć łańcuch do sucha ścierką, przygotowując go do smarowania.

Jeśli wszystko zostało wyczyszczone, można również dokonać oceny stanu zębatki zdawczej przed ponownym montażem jej osłony (i ewentualnie dźwigni zmiany biegów). Zęby zębatki nie mogą być zbyt spiczaste, wskazywałoby to na osiągnięcie granicy zużycia.

Grudki tłuszczu często przyczepiają się również do tylnej zębatki, można je łatwo usunąć za pomocą ścierki i środka czyszczącego. Podobnie jak wcześniej, zębatka tylna również nie może mieć spiczastych zębów. Na łańcuchu należy sprawdzić, czy zawiera on jeszcze wszystkie o-ringi, jeśli części z nich brakuje, trzeba wymienić łańcuch. Jeśli łańcuch umożliwia z tyłu uniesienie na ponad 3 mm z zębatki tylnej, oznacza to jego zużycie.

Wymiany wymaga również nierównomiernie wydłużony łańcuch. Podczas obracania koła i naciskania na (lub ciągnięcia za) łańcuch na środku dolnego pasma naprężenie powinno być wszędzie takie same. Jeśli różnica w zwisie przekracza 2 cm, oznacza to zużycie łańcucha. Kolejnym objawem przemawiającym na rzecz wymiany łańcucha są ogniwa łańcucha, które są sztywne lub twarde, a do przywrócenia swobody ich ruchu nie wystarcza już środek do czyszczenia łańcuchów ani smar do łańcuchów. Z reguły najrozsądniejszym rozwiązaniem jest wymiana kompletnego zestawu łańcucha, gdyż nowy łańcuch nie będzie mógł osiągnąć długiej żywotności na starych zębatkach.

W trakcie smarowania łańcucha trzeba pracować bardzo precyzyjnie, tak aby smar do łańcuchów nie brudził niepotrzebnie podłogi, wahacza ani opony. Podczas spryskiwania zwracaj uwagę na kierunek spryskiwania oraz intensywność strumienia. Najlepszym rozwiązaniem jest zastosowanie nakładki do pojemnika z aerozolem, takiej jak na przykład „Sauber Sepp” firmy S100, dzięki której można bez wysiłku zapewnić czystość otoczenia. Nakładkę „Sauber Sepp” zakłada się na pojemnik z aerozolem z głowicą rozpylającą skierowaną na tabliczkę, która jest ustawiana za łańcuchem w pobliżu zębatki tylnej, następnie spray do łańcuchów jest cienką warstwą natryskiwany na łańcuch do chwili, aż zostanie on dookoła nasmarowany.  

W przypadku sprayu do łańcuchów użytkownik może wybierać pomiędzy produktami na bazie smarów i produktami na bazie PTFE („suchymi sprayami do łańcuchów”). Oba rodzaje sprayów mają swoje zalety i wady:

spraye zawierające smar odznaczają się dobrą smarnością, długo wytrzymują, zapewniają ochronę antykorozyjną, wyciszają hałas pracy łańcucha i są dobrze widoczne. Dzięki temu do oceny stanu nasmarowania łańcucha zawsze wystarcza jedno spojrzenie. Niestety spraye zawierające smar zanieczyszczają również felgę i wahacz, a ich resztki gromadzą się za pokrywą zębatki i na osłonie łańcucha. Smar ułatwia również przyleganie brudu i piasku, przyspieszając tym samym zużycie łańcucha. Smarowanie należy ponawiać co 800–1000 km. Doskonałym rozwiązaniem na drogę jest turystyczny pojemnik z aerozolem, który można ponownie napełniać, a który ze względu na kompaktowe wymiary może wygodnie zostać schowany na motocyklu.

„Suche” spraye do łańcuchów podlegają odwirowaniu w mniejszym stopniu i dlatego przyczyniają się do utrzymania czystego pojazdu. Kolorowe łańcuchy pozostają kolorowe, felga nie brudzi się tak łatwo, a za pokrywą zębatki nie tworzą się grudy tłuszczu. A do łańcucha nie mogą przylegać piasek ani brud. W zamian za to spray jest szybciej zmywany podczas deszczu, a przedziały czasowe między spryskiwaniem są krótsze. Smarowanie należy ponawiać najpóźniej co 500 km, a po jeździe w deszczu natychmiast. W porównaniu ze sprayem zawierającym smar poziom ochrony antykorozyjnej jest niższy, a hałas pracy łańcucha nieco głośniejszy. Niezbędnym warunkiem do przejścia na suchy spray do łańcuchów jest zawsze uprzednio całkowicie odtłuszczony i wyczyszczony łańcuch.

Bardziej praktycznym rozwiązaniem od regularnego smarowania łańcucha z użyciem sprayów jest stosowanie systemu do smarowania, np. firmy Scottoiler lub Cobrra. Takie systemy wykorzystują specjalny olej do automatycznego smarowania łańcucha. Olej ten jest precyzyjnie dawkowany ze zbiornika zapasowego oleju i kierowany bezpośrednio na łańcuch za pośrednictwem przewodu doprowadzającego. Na samym łańcuchu olej jest równomiernie rozprowadzany w trakcie jazdy. W przeciwieństwie do sprayu do łańcuchów olej ten nie twardnieje ani nie pozostawia tłustych resztek. Jeśli olejarka jest prawidłowo ustawiona, system właściwie nie powoduje zabrudzenia felgi i umożliwia jej łatwe czyszczenie. Więcej informacji na ten temat znajdziesz w poradzie System smarowania łańcucha.

Aby zminimalizować zużycie, łańcuch musi być nie tylko regularnie czyszczony i smarowany, decydujące znaczenie ma także prawidłowy naciąg łańcucha. Dokładne informacje na ten temat znajdują się w oryginalnej instrukcji obsługi pojazdu. Jeśli ta nie jest już dostępna, można postępować następująco:

a) W pierwszej kolejności należy wyznaczyć miejsce łańcucha o największym naciągu, obracając ręcznie tylnym kołem. W ten sposób można uniknąć ryzyka związanego z nadmiernym naciągnięciem łańcucha.

b) Następnie motocykl – stojący dwoma kołami na podłożu – musi zostać dociążony w taki sposób, w jaki ma to miejsce podczas jazdy: w związku z tym jeśli planowany jest wyjazd urlopowy lub pojazd jest regularnie używany z dodatkowym obciążeniem, poza kierowcą trzeba dociążyć pojazd pasażerem lub ewentualnym bagażem, aby uzyskać realistyczne warunki.

c) Z takim obciążeniem łańcuch powinien teraz wykazywać już tylko 2–3 cm zwisu na środku dolnego pasma łańcucha. Ten test najlepiej wykonywać w dwie osoby.

d ) Jeśli zwis nie mieści się w podanym wyżej zakresie, należy skorygować naciąg łańcucha.

Naciąganie łańcucha wymaga odkręcenia nakrętki tylnej osi. W przypadku hamulców bębnowych i niektórych hamulców tarczowych trzeba z tyłu dodatkowo odkręcić podporę momentu obrotowego.

Wkręcenie śrub lub nakrętek na napinaczu łańcucha umożliwia pociągnięcie tylnego koła do tyłu i naciągnięcie łańcucha. Natomiast odkręcenie śrub umożliwia przesunięcie koła do przodu i poluzowanie łańcucha.  

Śruby napinaczy należy po obu stronach wahacza obracać o taką samą liczbę obrotów, najlepiej w krokach wynoszących 1/4 obrotu, tak aby łańcuch przebiegał prosto (w jednej osi). Zwracaj przy tym uwagę na oznaczenia na wahaczu, tak aby były one ustawione jednakowo po obu stronach.

Po wyregulowaniu napinaczy łańcucha nakrętka osi zostaje dokręcona z wymaganym momentem obrotowym, a zwis łańcucha zostaje ponownie skontrolowany. Zachowaj cierpliwość, jeśli naciąg zmienił się podczas dokręcania osi. Czasem uzyskanie dokładnego naciągu wymaga trochę czasu.  

Ułatwienie podczas naciągana łańcucha zapewnia przyrząd Chain Monkey. Umożliwia on szybkie i łatwe naciąganie łańcucha. Pozostałe informacje na temat łańcuchów znajdziesz w poradzie „zrób to sam” Zestaw łańcucha.