Wymiana tarcz hamulcowych w motocyklu
Dobre hamulce mają absolutnie żywotne znaczenie w ruchu drogowym. Dlatego regularna kontrola układu hamulcowego to bezwzględny obowiązek każdego motocyklisty – i to nie jedynie co dwa lata podczas badań technicznych.
Uwaga: Filmy sa w jezyku niemieckim.
- Naprawdę prawidłowe hamowanie
- Wymiana tarczy hamulcowej – tak wiec idzie
- 01 – Odkręcenie zacisków hamulcowych
- 02 – Wyjmowanie koła
- 03 – Odkręcanie śrub mocujących tarczy hamulcowej
- 04 – Zdejmowanie starej tarczy hamulcowej
- 05 – Zakładanie i mocowanie nowej tarczy hamulcowej
- 06 – Kontrola hamulca i koła
Uwaga: prace przy układzie hamulcowym wg niżej podanej instrukcji mogą być wykonywane samodzielnie jedynie przez „majsterkowiczów” dysponujących odpowiednimi zdolnościami manualnymi. Nie podejmuj ryzyka związanego z niepełnym bezpieczeństwem! Jeśli nie masz pewności co do swoich umiejętności, koniecznie zostaw wykonywanie prac przy układzie hamulcowym swojemu warsztatowi!
Naprawdę prawidłowe hamowanie
„Naprawdę prawidłowe hamowanie” ma we współczesnym ruchu drogowym żywotne znaczenie. Dlatego regularna kontrola układu hamulcowego to bezwzględny obowiązek każdego motocyklisty – musi być wykonywana częściej niż tylko co dwa lata przez „diagnostę ze stacji kontroli pojazdów”. Poza wymianą starego płynu hamulcowego oraz wymianą zużytych klocków hamulcowych konserwacja układu hamulcowego obejmuje również kontrolę tarcz hamulcowych. Każda tarcza ma ustaloną przez producenta grubość minimalną, poniżej której nie wolno schodzić. Tę grubość należy sprawdzać mikrometrem, a nie za pomocą suwmiarki, gdyż ścieranie materiału powoduje powstanie drobnego zgrubienia na zewnętrznej krawędzi tarczy hamulcowej, które zafałszowałoby pomiar wykonywany z użyciem suwmiarki.
Wymiana tarczy hamulcowej jest konieczna nie tylko po spadku grubości poniżej granicy zużycia. Pod wpływem znacznych sił hamowania tarcze hamulcowe osiągają temperatury sięgające 600°C.
W szczególności z powodu występowania różnych temperatur na pierścieniu zewnętrznym i wieńcu tarczy hamulcowej występuje nierównomierna rozszerzalność cieplna, która może prowadzić do skrzywienia tarczy. Skrajne temperatury powstają również w codziennym użytkowaniu. Ze względu na stale zaciągnięty hamulec zjazdy z przełęczy (zwykle na dodatek z ciężkim bagażem i pasażerem) powodują wzrost temperatur do zawrotnych wysokości. Częstą przyczyną wysokich temperatur są zakleszczone tłoczki zacisków hamulcowych, a na skutek ciągłego kontaktu z klockiem tarcze podlegają skrajnemu zużyciu. Wtedy może również dochodzić do skrzywienia tarczy, przy czym szczególnie narażone są sztywno zawieszone tarcze o dużej średnicy.
Niedrogie tarcze sztywne są w nowoczesnych motocyklach stosowane wszędzie tam, gdzie występują stosunkowo niskie obciążenia hamulców. Aktualnym standardem technicznym na przedniej osi są tarcze pływające, które mają następujące zalety:
- redukcja masy wirującej zwiększa prowadzenie
- mniej mas nieresorowanych
- lepsze dopasowanie materiałów do wymagań
- większa spontaniczność reakcji hamulca
- mniejsza tendencja tarcz hamulcowych do krzywienia
Tarcze pływające są wyposażone w pierścień wewnętrzny, który jest przykręcany do piasty koła, natomiast ruchome „floatery” tworzą połączenie z pierścieniem zewnętrznym, do którego przylegają klocki hamulcowe. Jeśli luz osiowy tego połączenia przekracza 1 mm, tarcza hamulcowa stuka i musi zostać wymieniona. Wszelki luz poprzeczny stanowi przyczynę pewnego rodzaju „bezwładności” podczas hamowania i również jest traktowany jako wada przez UDT.
Jeśli tarcza hamulcowa wymaga wymiany z powodu skrzywienia, należy również sprawdzić poniższe potencjalne przyczyny usterki, które mogą prowadzić do skrzywienia tarczy, gdyż być może tarcza hamulcowa nie jest ustawiona równolegle względem tłoczków hamulcowych w zacisku hamulcowym:
- Czy przedni widelec jest prawidłowo ustawiony / zamontowany bez skrzywienia?
- Czy układ hamulcowy jest ustawiony prawidłowo (oryginalny lub odpowiedni do pojazdu zacisk hamulcowy, ustawiony w trakcie montażu optymalnie względem tarczy hamulcowej)?
- Czy tarcze hamulcowe przylegają całkowicie płasko do piasty (przyczyną nierównej powierzchni przylegania mogą być np. resztki lakierów lub środka Loctite)?
- Czy koło jest prawidłowo prowadzone na osi koła i na środku przedniego widelca?
- Czy ciśnienie opon jest prawidłowe?
- Czy łożysko koła jest w należytym stanie?
Jednak wymiana tarczy hamulcowej jest niezbędna nie tylko wtedy, gdy przekroczona zostanie granica zużycia, tarcza wykazuje ślady skrzywienia bądź floatery są zużyte. Odczuwalnie słabszą skuteczność działania hamulca może również powodować powierzchnia o znacznej liczbie rowków – wtedy również jedynym rozwiązaniem jest wymiana tarczy. W hamulcach dwutarczowych zawsze należy wymieniać obie tarcze hamulcowe.
Aby zapewnić optymalną skuteczność działania hamulca z użyciem nowej tarczy hamulcowej, należy ją zawsze montować z nowymi klockami hamulcowymi. Nawet jeśli stare klocki hamulcowe jeszcze nie przekroczyły granicy zużycia, ich dalsze stosowanie nie jest już możliwe, ponieważ ich powierzchnia dopasowała się do wzoru zużycia starej tarczy i nie przylegałaby już optymalnie do nowej tarczy – a to stanowiłoby przyczynę kiepskiej skuteczności działania hamulca i wyższego zużycia nowej tarczy.
Sprawdź, czy zakupiona tarcza została dopuszczona w przypadku Twojego zastosowania do odpowiedniego pojazdu na podstawie dołączonego do niej świadectwa homologacji typu. Używaj do montażu jedynie właściwych narzędzi. Prawidłowe dokręcanie śrub tarczy hamulcowej i zacisku hamulcowego wymaga korzystania z klucza dynamometrycznego. Informacje o momentach dokręcania oraz odnoszących się do konkretnego pojazdu danych układu hamulcowego Twojego pojazdu możesz uzyskać z podręcznika warsztatowego dla Twojego modelu pojazdu, ewentualnie możesz zapytać w autoryzowanym warsztacie.
Wymiana tarczy hamulcowej – tak wiec idzie
01 – Odkręcenie zacisków hamulcowych
Najpierw musisz bezpiecznie podeprzeć motocykl, tak aby odciążyć koło, przy którym mają być wykonywane prace. Jeśli motocykl nie jest wyposażony w stopkę centralną, trzeba do tego celu zastosować podnośnik montażowy. Najpierw zwolnij zacisk(i) hamulcowy(-e) z jego(ich) zamocowania(-ń) i dokonaj wymiany klocków hamulcowych zgodnie z odpowiednią poradą „zrób to sam” Klocki hamulcowe. Następnie zawieś zacisk hamulcowy na pojeździe np. z użyciem zaizolowanego drutu w taki sposób, aby nie przeszkadzał w trakcie wykonywanego w następnej kolejności demontażu koła – nie pozwól, aby zacisk po prostu „bujał” się na przewodzie hamulcowym.
02 – Wyjmowanie koła
Odkręć oś koła i wyjmij koło z przedniego widelca / wahacza tylnego koła. Jeżeli odkręcanie osi koła jest utrudnione, sprawdź najpierw, czy nie jest jeszcze zabezpieczona np. dodatkowymi śrubami zaciskowymi. Jeśli w dalszym ciągu nie da się wykręcić śrub, sięgnij do porady „zrób to sam” Odkręcanie śrub.
03 – Odkręcanie śrub mocujących tarczy hamulcowej
Połóż koło na odpowiedniej powierzchni roboczej i odkręć śruby mocujące tarczy hamulcowej metodą „na krzyż”. Zwłaszcza w przypadku zablokowanych śrub imbusowych używaj dobrze dopasowanego narzędzia o dobrej jakości i zwracaj uwagę na to, aby wchodziło do gniazda sześciokątnego najgłębiej jak to tylko możliwe – jeśli łby śrub zostaną zniszczone w takim stopniu, że żadne narzędzie nie będzie zapewniać chwytu, usunięcie śruby stanie się problematyczne. W przypadku bardzo mocno zablokowanych śrub często pomaga doprowadzenie ciepła z opalarki i uderzenie młotkiem w narzędzie do odkręcania. Jeśli gniazdo sześciokątne w łbie śruby jest wyrobione, można w razie potrzeby wbić większy o rozmiar bit i odkręcić w ten sposób śrubę.
04 – Zdejmowanie starej tarczy hamulcowej
Zdejmij starą(-e) tarczę(-e) hamulcową(-e) z piasty i wyczyść powierzchnię przylegania. Należy usunąć nierówności (resztki lakierów, środka Loctite itd.). Przy tej okazji można również łatwiej wyczyścić obręcz koła i oś. Jeżeli oś jest zardzewiała, rdzę można usunąć np. papierem ściernym.
05 – Zakładanie i mocowanie nowej tarczy hamulcowej
Teraz załóż nową(-e) tarczę(-e) hamulcową(-e). Dokręć śruby mocujące metodą „na krzyż” z użyciem podanego przez producenta pojazdu momentu dokręcania. Silnie skorodowane lub uszkodzone oryginalne śruby mocujące muszą zostać wymienione na nowe śruby.
Uwaga: jeżeli producent zaleca używane środków do zabezpieczania śrub, to należy stosować je oszczędnie i ostrożnie. W żadnym razie płyn do zabezpieczania śrub nie może ściekać pod powierzchnię przylegania tarczy hamulcowej, gdyż w przeciwnym razie może to prowadzić do utraty równoległości tarczy, a w konsekwencji tego do „przycierania” podczas hamowania. Montaż koła i zacisków hamulcowych jest wykonywany w kolejności odwrotnej do ich demontażu. Przed montażem trzeba nasmarować oś koła niewielką ilością smaru, aby zapobiec jej zardzewieniu. Z przodu zwróć uwagę na kierunek toczenia opony i dokręć wszystkie śruby z użyciem podanego przez producenta momentu obrotowego.
06 – Kontrola hamulca i koła
Przed aktywacją cylinderka hamulca ręcznego zwróć uwagę na to, aby w zbiorniku płynu hamulcowego znajdowało się dosyć miejsca na wyższy poziom płynu. Nowe klocki i tarcze powodują wypychanie płynu z układu w górę, nie może on jednak przekroczyć oznaczenia poziomu „maksymalnego”.
Aktywuj główny cylinderek hamulcowy w celu dociśnięcia klocków hamulca tarczowego. Sprawdź punkt nacisku hamulca. Sprawdź swobodę ruchu koła po zwolnieniu hamulca. Jeśli hamulec trze, może to wskazywać na błąd w trakcie montażu lub zakleszczone tłoczki hamulcowe w zacisku hamulcowym.
Uwaga: w trakcie pracy powierzchnia klocków hamulcowych nie może zetknąć się ze smarami, płynem hamulcowym ani innymi chemikaliami. Jeśli jednak już do tego dojdzie, należy wyczyścić tarcze hamulcowe za pomocą środka do czyszczenia hamulców. "
Uwaga: Nowe tarcze i okładziny hamulcowe wymagają docierania na pierwszych 200 kilometrach; w tym czasie, o ile pozwala na to sytuacja na drodze, należy unikać bardzo silnego i ciągłego hamowania, nie wolno również „przycierać” hamulców, co może prowadzić do przegrzania klocków hamulcowych i utraty współczynnika tarcia.
Centrum Techniczne Luis
Jeśli masz pytanie techniczne dotyczące swojego motocykla, skontaktuj się z naszym Centrum Technicznym. Ma ono doświadczenie, odpowiednie źródła i zna mnóstwo adresów.
Pamiętaj!
Porady dla majsterkowiczów to ogólne praktyki, które mogą nie być odpowiednie dla wszystkich pojazdów lub poszczególnych elementów. Panujące u Ciebie warunki w niektórych przypadkach mogą być zgoła inne, dlatego nie możemy całkowicie zagwarantować adekwatności informacji podanych w poradach dla majsterkowiczów.
Dziękujemy za wyrozumiałość.